Ontslag op staande voet is een term die bijna iedereen wel eens gehoord heeft. Ontslag op staande voet betekent dat een werkgever een werknemer per direct ontslaat. Een ontslag op staande voet kan niet zomaar gegeven worden. Ontslag op staande voet is slechts mogelijk wanneer sprake is van zodanige daden, eigenschappen of gedragingen van de werknemer dat van de werkgever redelijkerwijze niet meer gevergd kan worden dat hij de arbeidsovereenkomst laat voortduren. De wet staat een ontslag op staande voet slechts toe wanneer er sprake is van een dringende reden.
Van een dringende reden is bijvoorbeeld sprake wanneer een werknemer zich schuldig maakt aan diefstal, wanneer hij zich ondanks waarschuwing overgeeft aan dronkenschap, wanneer hij bedrijfsgeheimen bekend maakt of wanneer hij de werkgever of zijn collega’s beledigt of mishandelt.
Hans Kil werkt als medewerker in een computerwinkel. Hij verkoopt computers en softwarepakketten. Thuis begeeft zijn toetsenbord het en neemt hij er één van de winkel mee. Op het moment dat Hans het toetsenbord in zijn auto legt, komt de bedrijfsleider er aan en vraagt aan Hans wat hij aan het doen is, waarop Hans antwoordt "Ik neem dit toetsenbord mee voor eigen gebruik, dat kan want we hebben er toch genoeg". Hans wil vertrekken maar daarop antwoordt de bedrijfsleider hem dat hij op staande voet is ontslagen.
Diny Vlug werkt bij een Bank. Ze verricht al 15 jaren naar tevredenheid haar werkzaamheden. Diny arriveert op een ochtend één uur te laat op haar werk. Haar direct leidinggevende spreekt haar daar op aan. Een week later gebeurt hetzelfde. Ook nu weer wordt ze aangesproken. Omdat Diny in de derde week weer een uur te laat kwam, is zij op staande voet ontslagen".
Een ontslag op staande voet dient onmiddellijk (onverwijld) gegeven te worden. Dit betekent dat een ontslag op staande voet gegeven dient te worden zo spoedig mogelijk na het constateren van de verwijtbare handeling. Indien onderzoek nodig is om de feiten te onderzoeken dan mag hiervoor de tijd worden genomen. Dit geldt ook voor inwinnen van juridisch advies. Er moet wel voortvarend worden gehandeld. Raadzaam is om de werknemer gedurende dat onderzoek te schorsen.
Het ontslag op staande voet mag zowel mondeling als schriftelijk gegeven worden. Wel is het van belang om er rekening mee te houden dat de reden voor het ontslag op staande voet later niet meer gewijzigd mag worden. Als werkgever dient u voorafgaand aan het ontslag op staande voet ook aandacht te besteden aan de vraag of met een minder ingrijpende maatregel hetzelfde resultaat bereikt kan worden.
Het gevolg van een ontslag op staande voet is voor de werknemer dat de arbeidsovereenkomst direct eindigt. Vanaf de datum van het ontslag ontvangt de werknemer dus geen salaris meer. Een ander gevolg is dat het UWV in de meeste gevallen tot het oordeel zal komen dat de werknemer geen recht heeft op een WW -uitkering omdat het aan de werknemer te verwijten valt dat de arbeidsovereenkomst geëindigd is. Gezien de forse consequenties van een ontslag op staande voet onderwerpt de rechter een ontslag op staande voet aan een grondige toetsing.
Wanneer een werknemer een ontslag op staande voet krijgt, zal hij in de meeste gevallen een gerechtelijke procedure starten teneinde aan te tonen dat hij niet (dusdanig) verwijtbaar gehandeld heeft dat een ontslag op staande voet op zijn plaats is. Wanneer de rechter het ontslag op staande voet vernietigt, kan namelijk alsnog een recht op een loon of uitkering ontstaan. Een werknemer kan in plaats van loondoorbetaling ook een schadevergoeding eisen.
Zoals gezegd, dient het ontslag op staande voet plaats te vinden indien er sprake is van een ernstige reden, waarbij de werknemer zelf ook begrijpt dat de arbeidsovereenkomst niet meer langer in stand gehouden kan worden.
In het eerste voorbeeld (diefstal) zal het voor Hans duidelijk zijn dat een ontslag op staande voet is gerechtvaardigd. Er is een dringende reden en het ontslag is onverwijld aangezegd.
In het tweede voorbeeld heeft de rechter gekeken naar alle omstandigheden en, in dit geval, geoordeeld dat er niet terecht een ontslag op staande voet kon worden gegeven. Het enkele feit dat ze twee keer te laat is gekomen, betekent niet dat meteen naar het zware middel van een ontslag op staande voet gegrepen kan worden. Er had bijvoorbeeld eerst een formele waarschuwing gegeven moeten worden.
Voor werkgevers is het verstandig alvorens een ontslag op staande voet te geven eerst contact op te nemen met een advocaat om de haalbaarheid van een ontslag op staande voet te laten onderzoeken en te bespreken op welke wijze de dringende reden moet worden omschreven en op welke wijze de financiële gevolgen en risico’s zoveel mogelijk beperkt kunnen worden.
Mogelijk heeft u een vraag of wenst u een kosteloos adviesgesprek, neem dan gerust contact met ons op.